Wednesday, March 21, 2007

Αντισυνταγματικός ο νόμος πλαίσιο!

Ζήτημα πρώτο: Άρθρο 3 παρ. 7 του σχεδίου νόμου: ακαδημαϊκές ελευθερίες και ακαδημαϊκό άσυλο.
Δεν είναι σύμφωνη με το αρ. 7 παρ. 1 του Συντάγματος, που επιβάλει να ορίζεται με απόλυτη σαφήνεια στο νόμο η τιμωρούμενη πράξη (nullum crimen sine lege certa) η ρύθμιση που ορίζει ότι «οι παραβάτες του άρθρου αυτού για το ακαδημαϊκό άσυλο τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης έως 6 μηνών». Στη συγκεκριμένη ρύθμιση δεν περιγράφεται συγκεκριμένα ποια είναι η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος, ποιες πρακτικές δηλαδή εμποδίζουν την ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Η αποδυνάμωση του συγκεκριμένου χαρακτήρα της μέχρι πρόσφατα ισχύουσας ρύθμισης μπορεί να θεωρηθεί αντισυνταγματική και από την άποψη της αντικειμενικής μείωσης της δικαιοκρατικής εγγύησης του άρθρου 7, παρ. 1 του Συντάγματος.
Ζήτημα δεύτερο: Άρθρο 3 παρ. 7 του σχεδίου νόμου: Ακαδημαϊκές ελευθερίες και ακαδημαϊκό άσυλο. Παραβιάζει την κατοχυρωμένη αρχή της πλήρους ακαδημαϊκής ελευθερίας η υπό τη γενική διατύπωση «οι παραβάτες των διατάξεων του άρθρου αυτού» συμπερίληψη της «επιβολής ορισμένων μόνο επιστημονικών απόψεων και ιδεών» (παρ. 2 άρθρου 3) στο πεδίο της αξιόποινης πράξης της «παραβίασης ασύλου». Σε καμία περίπτωση η διάδοση ιδεών δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά παραβίαση ασύλου και να τιμωρείται ως τέτοια.
Ζήτημα τρίτο: Άρθρο 4 παρ. 2 του σχεδίου νόμου: Πρότυποι εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας των ΑΕΙ. Δεν είναι σύμφωνη με την καθιερούμενη στο άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος «πλήρη αυτοδιοίκηση» των ΑΕΙ, η υποχρεωτική ισχύς «πρότυπου γενικού εσωτερικού κανονισμού», που θα καταρτιστεί από το υπουργείο Παιδείας σε χρονικό διάστημα έξι μηνών από τη ψήφιση του σχεδίου νόμου. Ο πρότυπος (κρατικός) εσωτερικός κανονισμός είναι αντισυνταγματικός από την ώρα που υπεισέρχεται σε θέματα χάριν των οποίων θεσπίστηκε η πλήρης αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ, δηλαδή υπεισέρχεται στο πεδίο της δημιουργικής διαφοροποίησης (ή διαφορετικότητας) των ιδρυμάτων.
Ζήτημα τέταρτο: Άρθρο 4 παρ. 2 του σχεδίου νόμου: Εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας και λήψη αποφάσεων των ΑΕΙ. Αμφίβολης συνταγματικότητας είναι και η πρόβλεψη περί απαγόρευσης στα ΑΕΙ να λαμβάνουν αποφάσεις «ζωτικού ενδιαφέροντος» μετά τη θέση σε ισχύ του πρότυπου γενικού εσωτερικού κανονισμού, αν κάποιο ΑΕΙ δεν τον τηρήσει ή δεν καταρτίσει τον δικό του κανονισμό. Η αοριστία της έκφρασης «ζωτικού ενδιαφέροντος», σε συνδυασμό με το γεγονός ότι, εάν τα πανεπιστήμια δεν λάβουν αποφάσεις στα κρισιμότερα ζητήματα που τα αφορούν, στην ουσία αυτοακυρώνονται, οδηγούν στο συμπέρασμα περί παραβίασης της αρχής της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της «πλήρους αυτοδιοίκησης».
Ζήτημα πέμπτο: Άρθρο 5, παρ. 5 και 6 του σχεδίου νόμου: Ακαδημαϊκός- αναπτυξιακός προγραμματισμός. Δεν είναι σύμφωνη με την κατοχυρωμένη στο αρ. 16 παρ. 5 «πλήρη αυτοδιοίκηση» των ΑΕΙ, η εξάρτηση της χρηματοδότησής τους από μία 4ετή σύμβαση, που προβλέπεται ότι θα συνάπτουν με το κράτος. Και τούτο γιατί, με δεδομένη τη διαπραγματευτική υπεροχή της πλευράς του υπουργείου Παιδείας (που δίνει τα χρήματα) έναντι εκείνης των ΑΕΙ (που τα ζητούν), η -έστω έμμεση- «απειλή» της μειωμένης χρηματοδότησης είναι πολύ πιθανό -και πάντως δυνατό- να επηρεάσει την ουσία των επιλογών του κάθε ιδρύματος (τόσο σε σχέση με τα αντικείμενα της διδασκαλίας ή της έρευνας όσο και με τα πρόσωπα που θα τα υπηρετήσουν), θέτοντας έτσι ουσιαστικά εκποδών τη συνταγματικά προστατευόμενη ακαδημαϊκή ελευθερία.
Ζήτημα έκτο: Άρθρο 5 παρ. 5 του σχεδίου νόμου: Αναστολή χρηματοδότησης των ΑΕΙ. Αντισυνταγματική επίσης είναι η πρόβλεψη για αναστολή κάθε κρατικής χρηματοδότησης προς ΑΕΙ σε περίπτωση που «με ευθύνη του ΑΕΙ, δεν υπάρχει τετραετές αναπτυξιακό πρόγραμμα». Η σχετική υποχρέωση αρωγής και στήριξης από το κράτος δεν εξαρτάται και δεν μπορεί να εξαρτάται, σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, από καμία έξωθεν επιβαλλόμενη υποχρέωση. Πολύ περισσότερο η μη συμμόρφωση με την παραπάνω υποχρέωση δεν μπορεί να «στραγγαλίζει» την ίδια τη λειτουργία των πανεπιστημίων . Διότι δεν νοείται ως συνέπεια να επέλθει πτώχευση του πανεπιστημίου προκαλούμενη από το κράτος, πτώχευση από την οποία ούτως ή άλλως κινδυνεύει σήμερα το πανεπιστήμιο εξαιτίας της απολύτως ανεπαρκούς χρηματοδότησης.
Ζήτημα έβδομο: Άρθρο 9 παρ. 1 του σχεδίου νόμου: Ένταξη σε σχολές ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο. Αντίκειται στην αρχή της κατοχυρωμένης στο αρ. 16 παρ. 5 «πλήρους αυτοδιοίκησης» των ΑΕΙ η πρόβλεψη ότι απαιτείται προεδρικό διάταγμα, δηλαδή πράξη της διοίκησης, για τη ρύθμιση ενός καθαρά εσωτερικού ακαδημαϊκού ζητήματος, όπως είναι η ένταξη Τμημάτων σε Σχολές αναλόγως του γνωστικού αντικειμένου.
Ζήτημα όγδοο: Άρθρο 16 παρ. 1 σχεδίου νόμου: Διάρκεια εξαμήνων - εξεταστικές περίοδοι. Είναι ιδιαιτέρως αμφίβολο αν είναι συνταγματικά ανεκτές οι παρενέργειες που θα προκύψουν από τυχόν εφαρμογή της διάταξης σύμφωνα με την οποία κάθε διδακτικό εξάμηνο διαρκεί ορισμένο χρόνο, η υπέρβαση του οποίου οδηγεί άνευ ετέρου σε απώλεια του εξαμήνου. Η πρώτη παρενέργεια συνίσταται στον εκ των πραγμάτων «ετεροκαθορισμό» του δικαιώματος απεργίας των διδασκόντων (αφού αν απεργήσουν για περισσότερες από δύο εβδομάδες αυτομάτως χάνεται το εξάμηνο, επέρχεται δηλαδή συνέπεια όχι σε βάρος των ίδιων αλλά των φοιτητών), ενώ η δεύτερη αφορά την ακαδημαϊκή ελευθερία των διδασκόντων, μέρος της οποίας είναι και η δυνατότητά τους να αντιδρούν με όλα τα νόμιμα μέσα, συμπεριλαμβανομένης και της απεργίας, όταν θεωρούν ότι αυτό δικαιολογείται από τις ακαδημαϊκές συνθήκες.

No comments: