H Ρώσικη Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917

Από τις αρχές του αιώνα η Ρωσία ήταν ένα καζάνι που έβραζε. Το αγροτικό ζήτημα είχε ξεδιπλωθεί με όλη του την οξύτητα . Παρά την εξαγορά από το κράτος των φεουδαρχικών τελών ήδη από το 1861 τα 2/3 των αγροτών έμεναν χωρίς γη, αναγκασμένοι να δουλεύουν αγγαρείες στους γαιοκτήμονες. Στην Μόσχα και την Πετρούπολη , η ορμητική ανάπτυξη της δεκαετίας 1890-1990 είχε δημιουργήσει ένα βιομηχανικό προλεταριάτο που σταδιακά αφυπνιζόταν , δοκιμάζοντας τις πρώτες απεργίες. Το 1898 ιδρύεται το σοσιαλδημοκρατικό εργατικό κόμμα (ΣΔΕΚΡ), από αγωνιστές που έσπασαν από την παράδοση της ατομικής τρομοκρατίας. Μέσα από τους ναρόντνικους , θιασώτες της ατομικής τρομοκρατίας και ενός αγροτικού σοσιαλισμού (που όλη την προηγούμενη περίοδο είχαν δοκιμάσει στο πετσί τους την κρατική καταστολή προήλθε το 1900 το σοσιαλεπαναστατικό κόμμα (Εσεροι).

Η συντριπτική ήτα των ρωσικών στρατευμάτων στο Ρωσοιαπωνικό πόλεμο το 1904 ήταν η σπίθα . Μαζικές απεργίες ξεσπούν στην Πετρούπολη και στο Μπακού Το Γενάρη του 1905 οι απεργοί φτάνουν τις 250000 στις 8 (21 ) Γενάρη. Την επομένη 1000 διαδηλωτές δολοφονούνται μπροστά στα χειμερινά ανάκτορα στην Πετρούπολη . Είναι η " Κυριακή του αίματος ". Παρά την αιματηρή καταστολή οι απεργίες και οι συγκρούσεις γενικεύονται και επεκτείνονται σε όλη την χώρα. Ιδρύονται εργατικά συμβούλια. Τμήματα στρατού και ναυτικού στασιάζουν , ενώ το θωρηκτό Ποτεμκιν καταλαμβάνεται από τους ναύτες .Μπροστά σε αυτή την κατάσταση ο Τσαρισμός αναδιπλώνεται και αναγγέλλεται η ίδρυση ενός νομοθετικού, κοινοβουλευτικού σώματος (Δούμα) με καθολική ψηφοφορία. Η Ρωσία μετατρέπεται σε συνταγματική μοναρχία . Έτσι η Ρωσική αστική τάξη καταλαβαίνει ότι δίπλα στους γαιοκτήμονες και την τσαρική γραφειοκρατία, αποκτά τα δικά της ερείσματα στον κρατικό μηχανισμό. Η Αστική τάξη συμβιβάζεται με την μοναρχία από φόβο απέναντι στην κινητοποίηση των εργατών. Κομμάτι-κομμάτι η επανάσταση απομονώνεται και καταστέλλεται βάναυσα .

ΟΙ ΔΙΑΣΠΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΔΕΚΡ

Στα 1903 το ΣΔΕΚΡ διασπάται στο ζήτημα του οργανωτικού μοντέλου του κόμματος.
Ο Λένιν υποστηρίζει το μοντέλο ενός συγκεντρωτικού, σφιχτά πειθαρχημένου της πρωτοπορίας του προλεταριάτου, ενώ οι Μαρτώφ, Πλεχάνωφ ένα χαλαρά δομημένο στα πρότυπα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας . Η πλειοψηφία ακολουθεί τον ΛΕΝΙΝ (μπολσεβίκοι). Η μειοψηφία γίνεται γνωστή με το όνομα μενσεβίκοι. Τις γραμμές όμως του ΣΔΕΚΡ διαπερνούν διαφωνίες για τις κινητήριες δυνάμεις της επερχόμενης επανάστασης. Διαφωνίες που θα αναπτυχθούν ως το 1917.

Οι θέσεις των μενσεβίκων

Θεωρώντας ότι η επανάσταση που έρχεται θα είναι επανάσταση αστικοδημοκρατική, οι μενσεβίκοι πιστεύουν ότι ο ηγετικός ρόλος ανήκει στην αστική τάξη. Για τη σοσιαλδημοκρατία επιφυλάσσεται ο ρόλος της αντιπολίτευσης στην αστική τάξη που θα κυβερνά καθώς και της οργάνωσης των οικονομικών αγώνων της εργατικής τάξης (θέση γνωστή ως οικονομισμός)

Οι θέσεις των μπολσεβίκων

Ο Λένιν πίστευε ότι η επανάσταση που έρχεται θα πρέπει να λύσει τα αστικοδημοκρατικά καθήκοντα της αγροτικής μεταρρύθμισης και της καταστροφής της τσαρικής μοναρχίας. Τα καθήκοντα αυτά θεωρούσε ότι η αστική τάξη δεν μπορεί να τα επιλύσει γιατί (όπως αποδείχτηκε το 1905) είναι δεμένη με τους γαιοκτήμονες και τον τσαρισμό. Γι' αυτό ο Λένιν προέκρινε την κοινωνική συμμαχία των εργατών και των αγροτών ενάντια στον τσαρισμό αλλά και ενάντια στην αστική τάξη. Η συνεργασία αυτή θα πρέπει να οδηγήσει στη "δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς". Δηλαδή σε μια κυβέρνηση του εργατικού κόμματος με ένα επαναστατικό και αντικαπιταλιστικό αγροτικό κόμμα (πιθανόν τους εσέρους) που θα έλυνε τα δημοκρατικό προβλήματα.

Η διαρκής επανάσταση του Τρότσκι

Ο Τρότσκι συμφωνούσε απόλυτα με το Λένιν στο ζήτημα της κοινωνικής συμμαχίας εργατών - αγροτών για τη λύση των αστικοδημοκρατικών προβλημάτων, ενάντια στη φιλελεύθερη μπουρζουαρία που είναι δεμένη με τον τσαρισμό. Θεωρούσε όμως ότι η αγροτιά λόγω της ενδιάμεσης κοινωνικής θέσης, της ετερογενούς σύνθεσης, ανομοιομορφίας και πολυδιάσπασής της δεν μπορεί να έχει ανεξάρτητη πολιτική. Στις κρίσιμες περιόδους (όπως άλλωστε όλα τα μικροαστικά στρώματα) ακολουθεί ή την αστική τάξη ή το προλεταριάτο. Έτσι ο Τρότσκι δεν θεωρούσε δυνατή καμιά "δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς".

Πίστευε ότι μόνο με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, οι εργάτες μπορούν να τραβήξουν πίσω τους της αγροτικές μάζες ώστε να λυθούν τα προβλήματα της αστικοδημοκρατικής επανάστασης. Με τον τρόπο αυτό, αφενός το προλεταριάτο θα κατακτούσε την εξουσία στη βάση μιας δημοκρατικής επανάστασης και αφετέρου η επαναστατική αυτή νίκη θα έβαζε στην ημερήσια διάταξη τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Είναι φανερό ότι ο Τρότσκι καθόλου δεν υποτιμούσε τον ρόλο της αγροτιάς.

Ήταν μάλλον ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι που υπερεκτιμούσαν τον ανεξάρτητο πολιτικό ρόλο που μπορεί να παίξουν οι αγροτικές μάζες. Ωστόσο η πολιτική ευφυία τόσο του Λένιν όσο και του Τρότσκι, παρά τις διφωνίες τους, βρισκόταν στο γεγονός ότι είχαν συλλάβει την αναγκαιότητα της συμμαχίας εργατών - αγροτών ενάντια στη φιλελεύθερη μπουρζουαρία προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα της καταστροφής της μοναρχίας και της αγροτικής μεταρρύθμισης.

Το ζήτημα του πολέμου

Ο πόλεμος που ξέσπασε το 1914 εκσφενδόνισε τους σοσιαλιστές στα δύο αντίθετα άκρα. Οι μενσεβίκοι κράτησαν μια αισχρή σοσιαλπατριωτική θέση άμυνας και υπεράσπισης της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας (αμυνιτισμός).
Ο Λένιν, ο Τρότσκι, οι μπολσεβίκοι στιγματίζουν τους μενσεβίκους ως προδότες του σοσιαλισμού και λακέδες της αστικής τάξης της χώρας τους. Χαρακτηρίζοντας τον πόλεμο ως ιμπεριαλιστικό απ' όλες τις πλευρές, πόλεμο για προσαρτήσεις, μοίρασμα αγορών και αποικιών, διακήρυξαν ότι καθήκον των σοσιαλιστών είναι να επωφεληθούν του πολέμου για να ανατρέψουν τον καπιταλισμό στις χώρες τους. "Ο ΕΧΘΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ", έμεινε ιστορική η επιγραμματική διατύπωση του επαναστατικού διεθνισμού των μπολσεβίκων.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΛΕΒΑΡΗ ΣΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΗ

Ο πόλεμος επιτάχυνε την κρίση του ρώσικου ιμπεριαλισμού, αδύνατου κρίκου της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας. Ο βαρύς φόρος αίματος που πλήρωνε ο λαός, οι ελλείψεις στα τρόφιμα, η μαύρη αγορά όλα αυτά προκαλούν μαζικές απεργίες στα μετόπισθεν. Στις αρχές του 1917, οι απεργίες πολιτικοποιούνται. Οι εργάτες, αγρότες, οι στρατιώτες επιταχύνουν με τη δράση τους την πτώση του τσάρου Νικολάου Β΄ Ρομανώφ. Η επανάσταση κυριαρχεί στις 27/2 (11/3)Ο τσάρος παραιτείται. Ορκίζεται μια νέα κυβέρνηση με αντιπροσώπους των αστικών κομμάτων: πρωθυπουργός ο πρίγκιπας Λβώφ, υπουργός εξωτερικών ο Μιλιούκοφ (καντέτος) και υπουργός πολέμου ο Οκτωβριστής Γκούτσκοφ. Από τους σοσιαλιστές μόνο ο Κερένσκι, που ανήκε στη δεξιά πτέρυγα των εσέρων, υπουργοποιείται. Δίπλα στην κυβέρνηση, οι επαναστατημένες μάζες των εργατών, αγροτών και στρατιωτών δημιουργούν τα δικά τους κέντρα εξουσίας τα συμβούλια (σοβιέτ). Ανοίγει έτσι η περίοδος που στην ιστορία έμεινε γνωστή σαν " δυαδική εξουσία" Η νέα κυβέρνηση συνεχίζει την ιμπεριαλιστική πολιτική του τσάρου και εντείνει τις πολεμικές προσπάθειες. Μενσεβίκοι και εσέροι υποστηρίζουν , από τα αριστερά, τον πόλεμο και την αστική κυβέρνηση. Τον Απρίλη πραγματοποιείται στην Πετρούπολη ένοπλη αντιπολεμική διαδήλωση 25 - 30 χιλιάδων στρατιωτών και εργατών με αίτημα να απομακρυνθεί ο Μιλιούκοφ που των θεωρούσαν υπεύθυνο για τη συνέχιση του πολέμου.

Οι διαδηλωτές αυθόρμητα ρίχνουν το σύνθημα "ΚΑΤΩ Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ" . Ο Λένιν που είχε φτάσει στην Πετρούπολη στις 3(16) Απρίλη από την εξορία, διακηρύσσει ότι η πτώση της προσωρινής κυβέρνησης δεν είναι άμεσο καθήκον γιατί αυτή η κυβέρνηση υποστηρίζεται και από τις λαϊκές μάζες, μέσο των σοβιέτ στα οποία κυριαρχούν οι μενσεβίκοι και οι εσέροι.

Στις 11(24) Απρίλη συνέρχεται συνδιάσκεψη των μπολσεβίκων. Εκεί ο Λένιν διατυπώνει τις περίφημες θέσεις του Απρίλη με τις οποίες ουσιαστικά προσχωρούσε στη "διαρκή επανάσταση" του Τρότσκι. Διακηρύσσει ότι δεν υπάρχει περιθώριο για κάποιου τύπου "δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς", σαν ενδιάμεσου τύπου καθεστώτος μεταξύ της αστικής και της εργατικής δικτατορίας, και ότι ο στόχος της πάλης των μπολσεβίκων πρέπει να είναι η σοσιαλιστική επανάσταση και η δικτατορία της εργατικής τάξης.

Στις 5(18) Μάη η δεύτερη προσωρινή κυβέρνηση με συμμετοχή μενσεβίκων και εσέρων στα περισσότερα υπουργεία, με υπουργό πολέμου τον Κερένσκι, ενώ ο ίδιος αναλαμβάνει στις 7(20) Ιούλη και την πρωθυπουργία. Και αυτή η κυβέρνηση, εξαρτημένη από την αστική τάξη και τους γαιοκτήμονες, αρνείται να δώσει τη γη στους αγρότες και να σταματήσει τον πόλεμο. Σαν αποτέλεσμα τον Ιούλη του 17 πραγματοποιούνται εκτεταμένες συγκρούσεις και εξέγερση στην Πετρούπολη, που καταπνίγηκαν από την κυβέρνηση.
Η επανάσταση του Φλεβάρη είχε προκαλέσει σοβαρές μετατοπίσεις στις θέσεις των διαφόρων κομμάτων:

· Οι μενσεβίκοι πρέσβεβαν ότι η κυβέρνηση στην οποία συμμετέχουν είναι κυβέρνηση της "επαναστατικής δημοκρατίας", όπου με τη συνεργασία προλεταριάτου , αγροτιάς και αστικής τάξης πραγματοποιείται η αστικοδημοκρατική επανάσταση. Τα σοβιέτ θα πρέπει να παραχωρήσουν σιγά - σιγά τις λειτουργίες τους στη Συντακτική Συνέλευση και θα διαλυθούν στον κοινοβουλευτισμό.

· Η φρουρά των "παλιών μπολσεβίκων" παρέμενε τυπικά στις προεπαναστατικές μπολσεβίκικες θέσεις. Καταγγέλλουν την υπουργοποίηση των μενσεβίκων καί την αστική προσωρινή κυβέρνηση. Θεωρούσαν ότι οι μπολσεβίκοι πρέπει να προσανατολιστούν στην εγκαθίδρυση μιας νέας, πραγματικής "δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς". Μερικοί μπολσεβίκοι, όπως ο Στάλιν, υποστηρίζουν την ενοποίηση και τους μενσεβίκους.

· Ο Λένιν και ο Τρότσκι θεωρούσαν ότι οι μπολσεβίκοι θα πρέπει να στοχεύσουν άμεσα στην κατάκτηση της πλειοψηφίας στα σοβιέτ και στη σοσιαλιστική επανάσταση. Ο Λένιν στηλίτευε τις θέσεις των παλιών μπολσεβίκων, σχολιάζοντας ότι η "δημοκρατική δικτατορία" σαν ανεξάρτητο στάδιο της επανάστασης εξαντλήθηκε στα κοινωνιολογικά ίχνη που άφησαν τα σοβιέτ στην περίοδο της δυαδικής εξουσίας, ότι δεν μπορεί να πάρει μορφή παρά σαν ένας ανώριμος σχηματισμός και ότι είναι μάταιο να περιμένουμε νέα, βελτιωμένη έκδοσή της. Η δημοκρατική επανάσταση μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο με την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη. Στα γεγονότα του Ιούλη οι παλιοί μπολσεβίκοι όσο και οι Λένιν - Τρότσκι αντιτάχθηκαν στην άμεση κατάληψη της εξουσίας, Οι πρώτοι γιατί δεν αναγνώριζαν γενικά αυτήν την προοπτική. Οι δεύτεροι επειδή πίστευαν ότι μια απόπειρα εξ' εφόδου κατάληψης της εξουσίας θα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία στο βαθμό που οι μπολσεβίκοι δεν είχαν κατακτήσει την πλειοψηφία των σοβιέτ. Έτσι η συγκυρία δεν επέτρεψε το ξεδίπλωμα των διαφορών σε συγκεκριμένες διαφωνίες όπως συνέβη λίγο αργότερα
·
Στις 26/8(8/9) η αντεπανάσταση σηκώνει κεφάλι. Τα αστικά κόμματα (καντέτοι - οκτωβριστές ), και οι αντιδραστικοί στρατοκράτες, με τη συνενοχή του Κερένσκι, οργανώνουν το πραξικόπημα του Κορνίλωφ. Οι μπολσεβίκοι αρπάζουν την ευκαιρία. Οι πιέσεις των μαζών αναγκάζουν την προσωρινή κυβέρνηση να απελευθερώσει τους μπολσεβίκους ηγέτες που είχε φυλακίσει μετά τα γεγονότα του Ιούλη. Ο Τρότσκι αποφυλακίζεται. Το πραξικόπημα του Κορνίλωφ ήταν μια ευκαιρία για τους μπολσεβίκους να αξιοποιήσουν τη συγκυριακή σύγκρουση των συμφιλιωτικών κομμάτων (μενσεβίκοι και εσέροι) με την αστική τάξη. Οι συμφιλιωτές, αντλώντας το δικό τους δικαίωμα για συμμετοχή στην κυβέρνηση, από την επιρροή τους στα σοβιέτ, καταλάβαιναν ότι αν το πραξικόπημα πετύχει η αστική τάξη δεν θα τους είχε πλέον ανάγκη και θα άφηνε τον Κορνίλωφ να τους συντρίψει. Η τακτική των μπολσεβίκων "χτυπάμε μαζί - προχωράμε χώρια" απέδωσε καρπούς. Όταν οι ναύτες του Αβρόρα (όλοι μπολσεβίκοι) ανέλαβαν την περιφρούρηση της έδρας της κυβέρνησης από τους Κορνιλωφικούς, άρχισε να γίνεται καθαρό σε όλους τους εργάτες ότι μόνο η αποφασιστική δράση για κατάληψη της εξουσίας δεν θα άφηνε την αντεπανάσταση να τους αρπάξει από το λαιμό. Έτσι οι εργατικές μάζες χάνοντας την εμπιστοσύνη προς τα συμφιλιωτικά κόμματα, προσέγγιζαν όλο και περισσότερο τους μπολσεβίκους.

Μετά τη συντριβή του πραξικοπήματος οι μπολσεβίκοι κατακτούν την πλειοψηφία στα δυο μεγάλα σοβιέτ Μόσχας και Πετρούπολης, ενώ ο Τρότσκι εκλέγεται πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης. Η αντίστροφη μέτρηση για τον Οκτώβρη είχε αρχίσει. Η ΤΩΡΑ Η ΠΟΤΕ
Οι συμφιλιωτές κάνουν μια απόπειρα να αποτρέψουν αυτήν την εξέλιξη. Με τη σύγκλιση της Δημοκρατικής Συνδιάσκεψης και του Προκοινοβουλίου το Σεπτέμβρη, επιχειρούν να αφοπλίσουν πολιτικά τα σοβιέτ και να οδηγήσουν στην ανώδυνη απορρόφηση τους στην κοινοβουλευτική νομιμότητα. Στο σημείο αυτό εκδηλώθηκαν και οι διαφορές στρατηγικής στο εσωτερικό του κόμματος των μπολσεβίκων. Η φρουρά των "παλιών" (Ζηνόβιεφ, Κάμενεφ) υποστήριζαν τη συμμετοχή των μπολσεβίκων στην Δημοκρ. Συνδιάσκεψη και στο Προκοινοβούλιο, με στόχο μια κυβέρνηση όλων των σοβιετικών κομμάτων (μενσεβίκοι - εσέροι - μπολσεβίκοι) ενάντια στην αστική τάξη. Πίστευαν ότι έτσι θα πραγματοποιηθεί η γνήσια "δημοκρατική δικτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς" ενώ τα σοβιέτ θα έπαιζαν δίπλα στη Συντακτική Συνέλευση και τον κοινοβουλευτισμό κυρίαρχο και καθοριστικό ρόλο. Οι μπολσεβίκοι, θα έπρεπε να καταλάβουν τα αριστερά έδρανα του κοινοβουλίου, προετοιμάζοντας πλέον τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Οι Λένιν -Τρότσκι υποστήριζαν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε το οριστικό θάψιμο των ελπίδων για τη σοσιαλιστική επανάσταση, επειδή οι αγρότες θα στρέφονταν οριστικά προς την κυβερνητική πλειοψηφία των συμφιλιωτικών κομμάτων προκειμένου να ικανοποιήσουν τα αιτήματά τους για την ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης.. Η κοινή τους θέση ήταν ότι οι μπολσεβίκοι δεν πρέπει να συμμετάσχουν στη Δημοκρ. Συνδιάσκεψη και στο Προκοινοβούλιο. Έχοντας κατακτήσει πια την πλειοψηφία στα δυο μεγαλύτερα σοβιέτ εργατών και στρατιωτών αντιπροσώπων ,οι μπολσεβίκοι πρέπει να κινηθούν δραστήρια για την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας. "Η αληθινή απόφαση....βρίσκεται στις προλεταριακές συνοικίες της Πετρούπολης και της Μόσχας" έλεγε τις μέρες εκείνες ο Λένιν. Οι Ζηνόβιεφ - Κάμενεφ δημοσιοποιώντας τα διαφωνία τους , με τη δημοσίευση του άρθρου τους "Γράμμα για την Τρέχουσα Κατάσταση" σε μια μισομενσεβίκικη εφημερίδα αποκαλύπτουν ουσιαστικά τις προθέσεις των μπολσεβίκων για την κατάληψη της εξουσίας.
Όμως η γραμμή της εξέγερσης των Λένιν και Τρότσκι επικράτησε στο κόμμα. Στις αρχές του Οκτώβρη η κυβέρνηση εκδίδει διαταγή για τη μετάθεση της φρουράς της Πετρούπολης στο μέτωπο. Το σοβιέτ της Πετρούπολης που βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο των μπολσεβίκων ακυρώνει την κυβερνητική διαταγή. Ο στρατός περνά οριστικά με το μέρος των μπολσεβίκων που "θα φέρουν την ειρήνη" Δημιουργείται στην Πετρούπολη η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή του σοβιέτ. Η κυβέρνηση είναι ανίκανη να επιβάλλει τις θελήσεις της . Στις 23 Οκτώβρη / 4 Νοέμβρη η κεντρική επιτροπή των μπολσεβίκων πείθεται από τον Λένιν να ψηφίσει την ένοπλη εξέγερση. Ο Τρότσκι αναλαμβάνει όλη την ευθύνη της πρακτικής προετοιμασίας της .

Η αφορμή για την εξέγερση ήταν η υπεράσπιση της σύγκλησης του 2ου πανρωσικού συνεδρίου των Σοβιέτ. Στις 25 Οκτώβρη / 6 Νοέμβρη η φρουρά της Πετρούπολης καταλαμβάνει αναίμακτα όλα τα στρατηγικά σημεία της πόλης, ενώ στις 26 Οκτώβρη / 7 Νοέμβρη γίνεται η εξ' εφόδου κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων έδρας της κυβέρνησης.
Η σοσιαλιστική επανάσταση είχε πραγματοποιηθεί. Από τα πρώτα διατάγματά της ήταν το μοίρασμα της γης στους αγρότες. Έτσι η δικτατορία του προλεταριάτου αποδείχτηκε ότι ήταν ο μόνος δρόμος για την πραγματοποίηση της δημοκρατικής επανάστασης. Όμως ο διεθνής ιμπεριαλισμός , όπως ήταν φυσικό δεν άφησε ήσυχη τα νεαρή σοβιετική δημοκρατία. Δεκαεννιά ιμπεριαλιστικοί στρατοί, μεταξύ τους και ελληνικά τμήματα, συνεπικουρούμενοι από τις εσωτερικές δυνάμεις της αντεπανάστασης (Κολτσάκ, Ντενίκιν, Βράγγελ) επιχειρούν να πνίξουν την πρώτη Πετυχημένη απόπειρα της εργατικής τάξης για την κατάληψη της εξουσίας. Οι μπολσεβίκοι θεωρούσαν τον Οκτώβρη σαν την πρώτη πράξη της Παγκόσμιας επανάστασης. Μέσα στη δίνη του εμφυλίου πολέμου, καταπιάνονται με το διεθνιστικό καθήκον της ίδρυσης μιας νέας Διεθνούς, της 3ης Διεθνούς.
Όμως οι επαναστατικές απόπειρες στην Ευρώπη (Ουγγαρία, Γερμανία) πνίγονται στο αίμα. Ο ιμπεριαλισμός βγήκε απ' τον πόλεμο, τσακισμένος, ανίκανος να ανατρέψει την ΕΣΣΔ, αλλά αρκετά ισχυρός για να εμποδίσει την επέκταση της επανάστασης στην υπόλοιπη Ευρώπη.